Εισήγηση για το 6o συνέδριο ΣΥΝ (3-6/6/2010)

Συζητάμε όλοι μας διαρκώς και στοχαζόμαστε για την πολύμορφη κρίση που διέρχεται η πολιτική, η οικονομία, ο πλανήτης. Καμία φορά ξεχνιόμαστε και σ’ αυτόν τον στοχασμό θέτουμε εμάς του ΣΥΝ εκτός πεδίου. Ασφαλώς και δεν είμαστε εκτός τυφώνος, ασφαλώς και συμμετέχουμε και μας διαπερνά το κοινωνικό ταρακούνημα. Πως το βιώνουμε; Κυρίως ως κρίση ταυτότητας, κυρίως ως ανάγκη να ξαναασχοληθούμε σ’ αυτό το Συνέδριο με απλοϊκά σχεδόν ερωτήματα: Γιατί είμαστε εδώ, τι στόχους θέτουμε, ποια η τακτική και η στρατηγική μας. Οι απαντήσεις δεν είναι πλέον αυτονόητες κι αυτό οφείλεται στην αδυναμία μας να αναλύσουμε πλήρως το σήμερα. Η πολυπλοκότητα των σύγχρονων δεδομένων, μας κατέστησε ανίσχυρους στο να προβλέψουμε έγκαιρα τις εξελίξεις. Κι όταν δεν μπορείς να προβλέπεις τότε ψάχνεις. Ψάχνεις την ποιότητα των εργαλείων σου, ψάχνεις τη στρατηγική, ψάχνεις δηλαδή την ταυτότητά σου.
Όμως δεν νομίζω ότι χρειάζεται να ξεκινήσουμε από την αρχή πάλι. Θεωρώ ότι ξέρουμε και κατακτήσαμε με την πορεία μας κάποια βασικά στοιχεία της φυσιογνωμίας μας. Και αυτά είναι κυρίως δύο: Η μεταρρυθμιστική λογική και η δημοκρατική λειτουργία. Υπάρχει βέβαια κι ένα τρίτο που το ψάχνουμε. Είναι η αποτελεσματικότητα.
Νομίζω λοιπόν ότι σ’ αυτόν τον πολιτικό χώρο έχουμε συμφωνήσει πως πατάμε σε ένα εναλλακτικό σχέδιο δόμησης και διοίκησης της κοινωνίας. Κάθε μας βήμα συνοδεύεται και από αντίστοιχες προτάσεις άμεσες και υλοποιήσιμες που εξυπηρετούν ξεκάθαρους και συγκεκριμένους στόχους. Η δύναμή μας δεν είναι η διαφωνία, αλλά ο προγραμματικός μας λόγος. Επιδιώκουμε να υιοθετηθεί από κάθε διοίκηση, είτε συμμετέχουμε είτε όχι, όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος των προτάσεών μας για να υπάρξει το μέγιστο δυνατό κοινωνικό όφελος. Νομίζω ότι πρέπει να προσπαθούμε να πείσουμε τους συμπολίτες μας με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση πως οι προτάσεις μας είναι εφαρμόσιμες και αναγκαίες. Αυτό επίσης σημαίνει ότι είναι αδιανόητη η επιλογή της απουσίας μας από οπουδήποτε, όπως π.χ. από την πρόσφατη συνάντηση των προέδρων των κομμάτων ή την παλιότερη συζήτηση για την παιδεία.
Γιατί ο αγώνας μας γίνεται σ’ αυτό το πεδίο, σ’ αυτόν τον κόσμο που ζούμε. Με την διαφθορά δίπλα μας και καμιά φορά σχεδόν μέσα μας, με τον θρίαμβο του εγωκεντρισμού, με την εδραιωμένη και κυρίαρχη αντίληψη του πρόσκαιρου, του ωχαδελφισμού και της ιδιοτέλειας. Σ’ αυτήν την κοινωνία είμαστε περίπου το 4%. Μπορεί να λέμε αυτάρεσκα ότι μας αξίζει περισσότερο αλλά περνούν οι δεκαετίες, περνούν οι γενιές και μας μένει η πίκρα της αποτυχίας.
Δεν θα πάμε παραπάνω όμως αν δεν κατανοήσουμε τον ρόλο μας ως σύγχρονη εξωστρεφής μεταρρυθμιστική αριστερά. Αν δεν αποβάλλουμε το γκρίζο πρόσωπο της γκρίνιας, το κατσούφικο μούτρο μας. Αν δεν βγούμε έξω απ’ το σπίτι μας να πιούμε κρασί με τους συμπολίτες μας, αλλά και με τους πολιτικούς μας αντιπάλους. Αν δεν προβάλλουμε τις επί μέρους προτάσεις όχι ως φωστήρες αλλά ως ισότιμα κοινωνικά όντα.
Σήμερα η χώρα μας χρειάζεται λόγια απλά, κατανοητά που ν’ ανάβουν φωτάκια. Δεν αρκεί σε κανέναν η διαρκής επανάληψη του «αυτοί φταίνε». Δεν αρέσει – και καλώς δεν αρέσει – η ανεύθυνη ρήση: «ας λουστούν την κρίση τους». Όλοι τη λουζόμαστε και πιο πολύ οι απλοί πολίτες, οι κατατρεγμένοι, οι παραγκωνισμένοι. Σύγχρονη αριστερά σημαίνει φως κι ελπίδα. Σημαίνει πλήρη και μία – όχι ο καθένας το νταϊρέ του – πρόταση τρόπου διεξόδου και από την δημοσιονομική κρίση. Σημαίνει κατανόηση του ότι παλεύουμε στη χώρα μας - στην Ελλάδα, στην πατρίδα μας - στην Ευρώπη, στη μεγάλη μας ενότητα - στον πλανήτη. Όχι να έχουμε αυτοσκοπό μια ανούσια περιφρούρηση της «καθαρότητάς» μας, περιοριζόμενοι φοβικά σε όλο και μικρότερο μέγεθος και αποχωρώντας από κάθε κοινωνικό χώρο.
Σέβομαι τις απόψεις για την όξυνση της κρίσης. Συζητώ ακόμα και την ιδέα της ολικής της βίαιης ανατροπής. Με ποιους όρους όμως; Για να κάνουμε τι; Να εφαρμόσουμε ποιο σχέδιο κοινωνικής οργάνωσης; Η μόνη συγκεκριμένη φωνή που ακούγεται - από το ΚΚΕ - μιλά για κεντρική κρατική διαχείριση των πάντων προκαλώντας ανατριχίλα. Οι πρόταση λοιπόν για εξέγερση ενάντια στους κακούς λύκους χωρίς συγκεκριμένες προγραμματικές αρχές, νομίζω είναι μακριά από τον ΣΥΝ και τις αρχές του.
Το συνολικό σχέδιο της κεντρικά συντονισμένης και περιφερειακά, αυτόδιοικητικά και δημοκρατικά λειτουργούσας κοινωνίας το έχουμε ως πρόταση και το προβάλλουμε. Ας μην φοβηθούμε λοιπόν να πούμε τα θετικά στοιχεία του «Καλλικράτη», αφού εξυπηρετεί υπό προϋποθέσεις αυτό το σχέδιο. Ας επιχειρήσουμε να λειτουργήσουμε τον ΣΥΝ με ζώσες οργανώσεις παρέμβασης ειδάλλως ας μην υπάρχουν. Ας προβάλλουμε και ας την εξειδικεύουν τα ανώτερα όργανα – μία προγραμματική πρόταση κατά θέμα και κατά συγκυρία. Ας κατανοήσουμε ότι αφού διαλέξαμε την ένταξή μας σε πολιτικό φορέα οι διαφωνίες σταματούνε στα όργανα - επιτέλους. Στην κοινωνία βγαίνουμε ως κόμμα κι όχι ως ασύντακτο μπουλούκι όλοι εναντίων όλων.
Κι ο ΣΥΡΙΖΑ; Και η κάρτα μέλους; Το πέρασμα του χρόνου απέδειξε το μάταιο και το αστείο της συζήτησης. Με τους συντρόφους αυτούς λοιπόν ας πορευτούμε μαζί, όπου μπορούμε, όπου νιώθουμε συντροφικά. Και ας κρατήσουμε ως κόρη οφθαλμού αυτό που χρειάζονται όλοι, που έχει ανάγκη ο τόπος μας: Τον ενιαίο, μεταρρυθμιστικό, αποτελεσματικό ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ της αριστεράς της οικολογίας και των κινημάτων.